خودکشی چیست؟

خودکشی چیست؟

    خود کشی کلمة لاتین ( (suicidium از ریشة (sui caedere "کشتن خود") گرفته شده و عبارت ازعمل عمدی است که باعث مرگ فرد شود، به خودکشی که خود کشی موفق نیز گفته می شود "عمل گرفتن جان خود است". خودکشی ناموفق یا رفتار خودکشی غیر کشنده نوعی آسیب زدن به خود با هدف پایان دادن به زندگی است که منجر به مرگ نشود. این عمل اغلب به خاطر نا امیدی صورت می گیرد که علت آن عموما  اختلالات روانی مانند افسردگی، اختلال دوقطبی، اسکیزوفرنی، اعتیاد به مواد نشه آور یا سوء مصرف مواد مخدر می باشد.

     دید گاه های مربوط به خودکشی تحت تاثیر درون مایه های زیستی متنوعی نظیر مذهب، افتخار ومعنای زندگی قرار دارد، ادیان ابراهیمی[1] سنت خودکشی را وهن خداوند[2] تلقی می کند که دلیل این مسئله اعتقاد به تقدس زندگی است. درطول دوران سامورایی در جاپان سپوکو[3] به عنوان جبران شکست یا نوعی اعتراض شمرده می شد. ساتی که درحال حاضر عمل غیر قانونی درمراسم تشییع جنازه هندو است، این انتظار رامطرح می کرد که بیوه دست به قربانی کردن خود بزند و برای این کار خودرا خواسته یا ناخواسته و تحت فشار خانواده و جامعه، بر روی تل هیزم مراسم تشییع جنازه شوهرش بیاندازد. قبلاخودکشی و اقدام به خودکشی جرم محسوب می شد و مجازات درپی داشت اما اکنون دراکثرکشورهای غربی چنین نیست. ولی در اکثر کشورهای اسلامی نظر به سفارشات دینی و اصول مذهبی شان جرم می باشد. درقرن بیستم و بیست ویکم از خودکشی به شکل قربانی کردن خود به عنوان روشی برای اعتراض استفاده می شود و بمب گذاری های انتحاری که خود نوعی خودکشی است به عنوان تاکتیک های نظامی مورد استفاده قرار می گیرند.

     در دین مقدس اسلام خودکشی حرام بوده وشخص خودکش گناهکار شناخته می شود، زیرا نظر به عقیده معتقدین اسلام با بهره گیری از آیات قرآنکریم و فرمایشات دینی تمام مشکلات وارده بالای انسانها یک آزمایش وامتحان خداوندی است که مصداق این گفته (آیه ۱۵۵سوره بقره) (و قطعا شما را به چیزی از [قبیل] ترس و گرسنگی و کاهشی در اموال و جانها و محصولات می آزماییم و مژده ده شکیبایان را)  می باشد بناء با هرمشکل نباید دست به کشتن خود زد و یا از زندگی نا امیدشد. دلیل دیگر اعتقاد به روز آخرت و سنجش و حساب می باشد که بیان می دارد خودکشی راه نجات کامل نیست بلکه در روز حساب نیز به بررسی این عمل پرداخته می شود. به همین دلیل آمارخودکشی در بین ملت های مسلمان، آگاه و معتقد به مسایل دینی، نسبت به دیگر اتباع ادیان کمتر دیده می شود.

علایم خودکشی

نشانه های خطرناک خودکشی:

1.  فرد درباره کشتن یا صدمه زدن خود صحبت می کند.

2.  تمایل بیش ازحد و غیرمعمولی به مرگ یاخودکشی دارد.

3. بی پروا و بی توجه درباره آرزوی خود به مرگ نقش بازی می کند.

4. به صورت تیلفونی یا حضوری با افراد خداحافظی می کند.

5. لطف زیادی با مردم می کند (مثلا اموال با ارزشی را به اطرافیانش می بخشد و می خواهد خودرا از شر مسوولیت ها راحت کند.)

6. حرف های مانند: شماها بدون من بهتر زندگی می کنید، یا می خواهم در آرامش باشم به زبان می آورد.

7. تغییرات ناگهانی در وی دیده می شود مثلا از افسردگی شدید به افراد شاد وخوشحال تبدیل می شود.

8. افسردگی – شامل احساس شدید گناه، شرم، انتقاد ازخود وخشم دارد.

9.حس بیگانگی و انزوا – تنها بودن دروی دیده می شود.

10. بیان سخنان در مورد پوچ بودن زندگی.

11. احساس درماندگی وقتی فرد در برهه ی از زمان گرفتار مشکلات متعدد مانند: مشکلات تحصیلی، خانوادگی و همزمان با آن پایان یافتن یک رابطه، دراین حالت درد وغم وی را درمانده وناتوان می سازد.

12. رفتارهای مخاطره آمیز وفاقد دقت از خود نشان می دهد.

13. تغییر الگوی خواب.

14. رفتار خودزنی یا هرنوع خود آسیبی دیگر.

15. فرار از خانه.

16. بحث مداوم پیرامون مرگ، خودکشی، یا سوال درمورد تابلیت های مرگ آور،ارتفاعات طبقه ساختمانها، میزان خونریزی منجر به مرگ و...

17. نگهداری یا جمع آوری ابزاری مانند ریسمان، چاقو، تیغ، تابلیت و...

 علل و عوامل خودکشی

علل خودکشی به چهار دسته که عبارت از: عوامل اجتماعی وجمعیت شناختی شامل( سن، جنسیت، وضعیت تاهل، اشتغال "بیکاری" ارتباط بین فردی "متعارض"، و زمینه خانوادگی "آشفته")، سلامت(جسمی و روانی)، فعالیت خودکشی( افکار خودکشی، اقدام به خودکشی) و منابع حمایتی(شخصی و اجتماعی) تقسیم بندی می گردند. که دراین جا مختصرا به تمام عوامل از هرچهار تقسیم بندی اشاره می گردد.

1.اختلالات روانی از جمله افسردگی، اسکیزوفرنیا، حملات اضطرابی شدید، ترس های مرضی و...

2. فشارهای زندگی ناشی از فقر، عدم تطابق فرهنگ ها و...

3. تجاوزات جنسی و احساس گناه بیش ازحد.

4.  ناتوانی در ارتباط با والدین، مشکلات تحصیلی، پایان یافتن رابطه عاشقانه، مصرف مواد مخدر و...

5. تنبیه کردن دیگران به وسیله خودکشی خود( فرزند با خودکشی خود می خواهد والدینش را تنبیه کند).

6. فرار از مجازات شدن.

7. به وسیله ی خودکشی می خواهد خشم وعصبانیت خودرا نشان دهد.

8. ازدواج اجباری، برملاشدن اسرار و...

9. ازدواج های نامناسب با تفاوتهای سنی فاحش، فرهنگ مرد سالاری حاکم، نداشتن حق انتخاب همسر، فقر و بیکاری مردان.

10. سابقه خودکشی درخانواده.

11. بیماری شدید درخانواده.

12. احساس این که دردها ورنج های موجود اورا به مرگ می کشاند ولی با مدت زمان طولانی تر پس او خودرا راحت می کند و زود تر از رنج خلاص می یابد.

13. افزایش فشارهای اجتماعی برای کسب استقلال و موقعیت های بالای تحصیلی – شغلی.

14. اختلالات مربوط به خواب ( پرخوابی، خواب آلودگی، بی خوابی).

15. اختلالات مر بوط به خوردن( پر خوری، بی اشتهایی).

16. ضعف معنویت و اخلاق دینی.

روشهای خودکشی

    انسانها به عنوان موجودات خلاق راه های مختلفی حتی برای کشتن خود نیز ابداع کرده اند، ولی دراین جا راه های معمول ورایج در جهان برای خودکشی را عنوان می کنم.

به صورت عموم روشهای خود کشی به دوگروه تقسیم می شوند:

1- روشهای فزیکی:  مانند متوقف کردن سیستم تنفسی یا سیستم عصبی مرکزی و معمولا با از کار انداختن یک یا چند اندام است.

2- روشهای شیمیایی: روی توقف پروسه های اصلی بیولوژیکی مانند تنفس سلولی تمرکز می کنند.

روش ها:

اسلحه گرم: یکی از روشهای خودکشی می باشد که  مرمی اغلب سر، داخل دهان، زیر چانه یا قفس سینه را نشانه می گیرد.

انفجار: به واسطه ی خارج کردن مقدار زیادی انرژی به وسیلة سوخت آتشگیر انجام می گیرد مانند انفجار بشکه تیل یا آتش زدن کپسول گاز.

برق گرفتگی: این روش با استفاده از شوک الکتریکی انجام می شود که منجر به نامنظم ساختن کارکرد قلب می شود ویکی از روشهای دردناک و رنج آور است.

پریدن از ارتفاع: این روش با پرتاب کردن خود از کلکین، برنده، بالای بام، پل و... جاهای مرتفع انجام می گردد.

تصادف: این روش شامل تصادف با (موترهای تیز رفتار، قطار یا موترهای کلان) انجام می شود.

حمله انتحاری: با بستن مواد منفجره به بدن خود شخص به این کار دست می زند که بعد از انفجار منجر به تکه تکه شدن وی می گردد.

خفگی: این روش با جلوگیری از رسیدن اکسیجن به سلولهای بدن می گردد و ممکن است با روش های مانند(انداختن کیسه ی پلاستیکی در سر، حبس دریک فضای بسته همراه با دواهای بی حال کننده وتفس گازهای زهری) همراه باشد.

خودسوزی: دراین روش فرد بیش از تمامی روشهای دیگر درد را تجربه می کند وافراد با انداختن مواد احتراقی بالای خود وسپس آتش زدن به این کار اقدام می کنند.

انواع دیگر: خونریزی، برش بند دست، دار زدن، غرق شدن، گرسنگی، تشنگی، مسمومیت و...

راه حل ها

1. رسانه ها باید به جای پخش فیلمهای در باره مرگ وگسترش غم درجامعه از موضوعات برا ی امید بخشی استفاده کند.

2. درصورت مشاهده علایم افسردگی باید به حل آن اقدام نمود زیرا افسردگی باعث احساس پوچی و این احساس سبب خودکشی می گردد.

3. گسترش آموزه های دینی وآگاهی عامه دراین موارد.

4. ایجاد فرصت های شغلی مناسب برای افراد پریشان، معتادین و افراد اسکیزوفرن.

5. از میان برداشتن راه های موجود برای اجرای خودکشی.

6.  مقایسه نکردن امور معیشتی خود با دیگران به ویژه با سطوح بالاتر ازخود.

7. اگر در مقام مشاور هستیم به طور مستقیم راجع به خودکشی و عواقب آن با مراجع خود بحث نماییم.

8. تشخیص زودرس و درمان مناسب اختلالات روانی.

9.تشویق فرد خودکشی کننده به استفاده از روش حل مسله و اقدامات مثبت، زیرا فردی که درموقعیت بحران عاطفی قرار دارد نمی تواند منطقی و دقیق فکر کند.

10. کمک گرفتن از افراد دیگر مانند دوستان، افراد مهم برای شخص، روانشناسان و....

11. استفاده از دواهای ضد افسردگی یا روان درمانی فرد مخصوصا درمان رفتاری ـ شناختی.

12. داشتن زندگی هدفمند و اولویت بندی فعالیت به منظور جلوگیری ازتورم کاری و درماندگی.

13.  اگر درمقام مشاور قرار داریم باید به مراجع خود راه روشن و بدون فکر درمورد خودکشی را نشان دهیم.

14. آموزش خانواده اقدام کننده گان به خودکشی از طریق مراکز وکلینیک های صحی – روانی.

15. بررسی آگاهی های جامعه در باره خودکشی.

16. ایجاد فضای صمیمی درخانواده، درک نیازهای فرزندان و اهمیت دادن به آنها.

17. ایجاد و توسعه مراکز مشاوره روانی – اجتماعی.

---

[1]  به دین های گفته می شود که ازسنت نوشته های ابراهیم در نوشته های سامی الهام می گیرند. اسلام، مسیحیت ویهودیت دراین طبقه قرار می گیرند.

[2]  گناه یا معصیت به معنای نقض اراده و قانون خداوند است.

[3]  هاراکیری ( به جاپانی seppuku) نوعی خودکشی مذهبی با پاره کردن شکم است.